SAYIN BAŞKAN,
DEĞERLİ MİLLETVEKİLLERİ;
ÖNCELİKLE HEPİNİZİ SAYGIYLA SELAMLIYORUM.
İL ÖZEL İDARELERİNE VE BELEDİYELERE GENEL BÜTÇE VERGİ GELİRLERİNDEN PAY VERİLMESİ HAKKINDA KANUN TASARISI İLE İLGİLİ SÖZ ALMIŞ BULUNMAKTAYIM.
İL ÖZEL İDARELERİNE VE BELEDİYELERE GENEL BÜTÇE VERGİ GELİRLERİNDEN PAY VERİLMESİ HAKKINDA KANUN TEKLİFİ İKTİDAR MENSUBU MİLLETVEKİLLERİ TARAFINDAN SUNULMUŞ VE PLAN VE BÜTÇE KOMİSYONUNDA GÖRÜŞÜLMÜŞTÜR.
PLAN VE BÜTÇE KOMİSYONUNDA YAPILAN İLK GÖRÜŞME SIRASINDA ALT KOMİSYONA HAVALE EDİLMESİ KARARLAŞTIRILAN TASARI, ALT KOMİSYONDA GÖRÜŞÜLÜRKEN HÜKÜMET TARAFINDAN GERİ ÇEKİLMİŞTİR. VERGİ VE BENZERİ YÜKLERDEN ARINDIRILMIŞ HALİYLE AKP MİLLETVEKİLLERİ TARAFINDAN BU KEZ "İL ÖZEL İDARELERİ VE BELEDİYELERE GENEL BÜTÇE VERGİ GELİRLERİNDEN PAY VERİLMESİ HAKKINDA KANUN TEKLİFİ" ADI ALTINDA 21.5.2008 TARİHİNDE TBMM'NE SUNULMUŞTUR. PLAN VE BÜTÇE KOMİSYONU GÜNDEMİNE ALINAN KANUN TEKLİFİ ÜZERİNDE GÖRÜŞMELER 3 HAZİRAN 2008 TARİHİNDE TAMAMLANMIŞTIR.
TEKLİFİN GENEL GEREKÇESİ İNCELENDİĞİNDE YAPILAN RAKAMSAL DEĞERLENDİRMELERİN EN SON 2000 YILINA AİT OLDUĞU GÖRÜLMEKTEDİR. AYRICA MAHALLİ İDARELERİN BORÇLARINA İLİŞKİN DEĞERLENDİRMELERE YER VERİLMEMESİ DE DİKKAT ÇEKİCİDİR. AYNI HUSUSLARIN DAHA ÖNCE HÜKÜMET TARAFINDAN GETİRİLEN TASARIDA DA BENZER ŞEKİLDE YER ALMASI İKTİDAR PARTİSİ TARAFINDAN KONUYA VERİLEN ÖNEMİN KAVRANMASI AÇISINDAN DİKKAT ÇEKİCİDİR.
DEĞERLİ ARKADAŞLAR;
HÜKÜMETLERİN BÜYÜME, TAM İSTİHDAM VE FİYAT İSTİKRARI İLE GELİR DAĞILIMINDA ADALETİN SAĞLANMASI GİBİ TEMEL İKTİSADİ HEDEFLERE ULAŞMASINDA KULLANDIĞI MALİYE POLİTİKALARININ TEMEL ARACI BÜTÇEDİR. MALİYE POLİTİKASININ SIKI MI VEYA GEVŞEK Mİ OLDUĞUNA KARAR VERMEK İÇİN BÜTÇEYE BAKMAK YETERLİDİR. BÜTÇENİN KALEMLERİ İÇİNDEKİ DEĞİŞİMLERE GÖRE GELECEĞE YÖNELİK KESTİRİMLERDE BULUNULABİLİR. ÖRNEĞİN BÜTÇENİN NE KADAR AÇIK VERDİĞİ TAKİP EDİLİR VE BU AÇIKLAR NEDENİYLE BİRİKEN BORÇLARIN BELİRLİ ORANLARI AŞTIĞINDA İKTİSADİ KRİZLERE NEDEN OLABİLECEĞİ SÖYLENİR. BÜTÇE BU NEDENLERLE BİR EKONOMİNİN İZLENMESİ İÇİN EN ÖNEMLİ GÖSTERGELERDEN BİRİDİR
TÜRKİYE EKONOMİSİNDEKİ KIRILGANLIK BUGÜN ARTARAK DEVAM ETMEKTEDİR. BUGÜN BİR KRİZ YAŞADIĞIMIZ GERÇEĞİNİ KİMSE İNKAR EDEMEZ BU YIL CARİ AÇIĞIN 42-43 MİLYAR DOLARA ULAŞMASI BEKLENİYOR. BU DEMEKTİR Kİ CARİ AÇIĞI FİNANSE EDEBİLMEMİZ İÇİN TÜRKİYE'NİN HER GÜN 100 MİLYON DOLAR PARA BULMASI GEREKİYOR. YÜKSEK CARİ AÇIK NEDENİYLE TÜRKİYE'NİN ÜLKE RİSKİ DE YÜKSEK SEYREDİYOR.
DEĞERLİ ARKADAŞLAR;
HÜKÜMET, KENDİ PARTİ MENSUBU BELEDİYE BAŞKANLARININ HAKSIZLIKLAR KARŞISINDA UYARILARINI DA DİKKATE ALMAMIŞLARDIR. İKTİDAR PARTİSİ BELEDİYE BAŞKANLARININ “TEKLİFİN MEVCUT HALİYLE KANUNLAŞMASI HALİNDE ANAYASA VE HUKUKUN EŞİTLİK, ADALET İLKELERİNE ANAYASANIN 127. MADDESİNDEKİ “MAHALLİ İDARELERE GÖREVLERİ İLE ORANTILI GELİR KAYNAKLARI SAĞLANIR” HÜKMÜNE AYKIRI OLACAKTIR.” DEMELERİ BİLE DİKKATE ALINMAYA DEĞER GÖRÜLMEMİŞTİR. BU TEKLİF, HALEN VAR OLAN EŞİTSİZLİĞİ GİDERMEK YERİNE DAHA DA ARTTIRMAKTADIR. İÇİŞLERİ BAKANLIĞININ VERİLERİNİN KOMİSYON ÜYELERİNE DAĞITTIKLARI TABLOLARDAN ANLAŞILDIĞI KADARIYLA TEKLİF YÜRÜRLÜĞE GİRDİĞİ TAKDİRDE 2008 YILINDA KOCAELİ BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİNE KİŞİ BAŞINA 562 YTL PAY VERİLİRKEN DENİZLİ İLİ BELEDİYESİNE KİŞİ BAŞINA 168 YTL PAY AYRILMAKTADIR. İLÇE BELEDİYELERİ EKLENDİĞİNDE FARK DAHA DA BÜYÜMEKTEDİR.
DEĞERLİ ARKADAŞLAR;
SON YILLARDA MAHALLİ İDARELERİN TOPLAM KAMU HARCAMALARI İÇİNDEKİ PAYI ÇOK HIZLI BİR ARTIŞ GÖSTERMİŞ VE TOPLAM KAMU HARCAMALARININ YÜZDE 17SİNE ULAŞMIŞTIR. TOPLAM KAMU YATIRIMLARI İÇİNDEKİ PAYI İSE YÜZDE 50LERE YAKLAŞMIŞTIR. MAHALLİ İDARE HARCAMALARININ GSYH İÇİNDEKİ PAYI DA YÜZDE 4LER SEVİYESİNE ULAŞMIŞTIR. BU GÖSTERGELER MAHALLİ İDARELERİN ÖNEMİNİN MALİYE POLİTİKASI AÇISINDAN DAHA DA ARTMASINA NEDEN OLMUŞTUR.
UYGULANMAKTA OLAN TARIM POLİTİKALARI NEDENİYLE BÜYÜK ŞEHİRLERE OLAN GÖÇ HIZLANMIŞTIR. TARIMDA DARALMA SÜRECİ DEVAM ETMEKTEDİR. IMF GÜDÜMLÜ DARALTICI TARIM POLİTİKALARI, ÇİFTÇİLERİ PERİŞAN EDERKEN, GIDA KRİZİNİN ÜLKEMİZDE DE YAŞANMASINA SEBEBİYET VERMİŞTİR. TEK SEBEBİN KURAKLIK OLDUĞUNU SÖYLEMEK, KENDİ KENDİNİ ALDATMAKTAN BAŞKA BİR ŞEY DEĞİLDİR. HAYVANCILIK BİTME NOKTASINA YAKLAŞMAKTADIR. DESTEKLER YETERLİ OLMAKTAN ÇOK UZAKTIR. TARIM VE HAYVANCILIKTA İŞALATA BAĞIMLILIK GÜNDEN GÜNE KENDİNİ GÖSTERMEKTEDİR.
UYGULANMAKTA OLAN KONUT POLİTİKALARI İSE ÜÇ BÜYÜK ŞEHİRDE YERLEŞİMİ TEŞVİK EDER NİTELİKTE OLMUŞTUR. BU POLİTİKALAR DAHA FAZLA ALTYAPI İHTİYACINI DA BERABERİNDE GETİRMİŞTİR. ANCAK, BU KONUDA MAKRO BİR BAKIŞ AÇISININ GEREKTİRDİĞİ ÇALIŞMALAR ORTAYA KONULAMAMIŞTIR.
YEREL YÖNETİMLERDE TOPLUMA KARŞI YÖNETİM SORUMLULUĞUN TEMELİNİ OLUŞTURAN ÖZGELİRLER KISMININ TEKLİFTE YER ALMAMASI ÖNEMLİ BİR EKSİKLİKTİR.
YEREL YÖNETİMLERE İDDİA EDİLDİĞİ GİBİ MERKEZİ İDAREDEN BİR GÖREV DEVRİ YAPILMAMASINA RAĞMEN KAYNAK DEVRİ YAPILMAKTADIR. BU DURUM GENEL BÜTÇE AÇIĞININ ARTMASINA NEDEN OLMASININ YANI SIRA BELEDİYELERDE MALİ DİSİPLİNİN DAHA DA BOZULMASINA NEDEN OLACAKTIR.
AKP, SEÇİM MEYDANLARINDA YOKSULLUK VE YOLSUZLUKLA MÜCADELE EDECEĞİNİ SÖYLEMİŞ VE İKTİDAR OLMUŞTU. AKP İKTİDARINDA YOKSULLARIN SAYISI ARTTI. 20 MİLYONA YAKIN YURTTAŞIMIZ YOKSULLUK SINIRININ ALTINDA YAŞIYOR. PEKİ YOLSUZLUKLA MÜCADELE NE OLDU? “YOLSUZLUKLARA DAMARDAN GİRDİK” DİYEN BAŞBAKAN ERDOĞAN, GERÇEKTEN DE YOLSUZLUKLARIN ÜZERİNE GİTTİ Mİ? YOLSUZLUKLA MÜCADELEDE ÇOK ÖNEMLİ BİR AŞAMA OLAN “MİLLETVEKİLİ DOKUNULMAZLIĞI” KONUSUNDA KÜÇÜK DE OLSA BİR ADIM ATTI MI?
BU SORULARA OLUMLU YANIT VERMEK MAALESEF MÜMKÜN DEĞİL. AKP, BIRAKINIZ YOLSUZLUKLA MÜCADELEDE BİR EYLEM PLANINI UYGULAMAYA KOYMAK, TBMMDE KURULAN “YOLSUZLUKLARI ARAŞTIRMA KOMİSYONU”NUN ÖNERİLERİNİ DAHİ GÖZARDI ETMİŞ, UYGULAMAYA KOYMAKTAN ISRARLA KAÇINMIŞTIR.
SADECE MERKEZDE DEĞİL, AKPLİ BELEDİYELERDE DE YOLSUZLUKLAR AYYUKA ÇIKMIŞ, PEK ÇOK BELGE MEDYADA AYRINTILARIYLA YER ALMIŞTIR. ÇORUM, BİNGÖL, ANKARA, İSTANBUL, HATAYDAKİ YOLSUZLUKLAR KAMUOYUNA “ALİ DİBO” MODELİ OLARAK YANSITILMIŞ VE ADLANDIRILMIŞTIR. İŞTE BU YASAYLA BELEDİYELERE DAHA ÇOK PAY VERELİM DE BİZİM YANDAŞLARIMIZA DAHA FAZLA KAYNAK OLUŞTURALIM KAYGISINDALAR.
BÜYÜKŞEHİR PAY DAĞITIM SİSTEMİNDE, MEVCUT YANLIŞ UYGULAMA YENİ TASARI İLE DEVAM ETTİRİLMİŞTİR. ÖNCELİKLE BELİRTMEK GEREKİR Kİ, BÜYÜKŞEHİR BELEDİYELERİ PAY DAĞITIM SİSTEMİNE KONU OLAN VE BÜYÜKŞEHİR ALANLARINDAKİ TAHSİLATIN BELİRLENDİĞİ VERGİ İDARESİ SINIRLARINA İLİŞKİN BİLGİ YOKTUR, SÜREÇ ŞEFFAF DEĞİLDİR.
BÜYÜKŞEHİR BELEDİYELERİNE İLÇE BELEDİYELERİNDEN PAY VERİLMESİ UYGULAMASI PAY DAĞITIM SİSTEMİNİ KARMAŞIK HALE GETİRMEKTEDİR. BİRÇOK BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ İLÇE BELEDİYELERİ İLE KAVGALI DURUMDALAR. BU KOŞULLARDA NASIL BİR ADALETLİ BİR PAY DAĞITIM SİSTEMİ OLACAKTIR.
BU KANUN; MAHALLİ İDARELER ARASINDA HALEN VAR OLAN ADALETSİZLİĞİ DAHA DA ARTIRMASINA İLAVE OLARAK, HEDEFLENEN 2008 YILI PROGRAMI UYGULAMASINDAN BİR SAPMA MEYDANA GETİRMESİNİN KAÇINILMAZ OLMASI; MERKEZİ YÖNETİM BÜTÇESİ GELİRLERİNDEN ALINAN KAYNAĞIN NASIL TELAFİ EDİLECEĞİNİ VE MAHALLİ İDARE HARCAMALARININ DA MAKRO EKONOMİK AÇIDAN HANGİ ETKİLER YARATACAĞINA DAİR AÇIKLAMALARDA SON DERECE YETERSİZDİR.
DEĞERLİ ARKADAŞLAR;
DÜNYANIN BİR EKONOMİK KRİZDEN GEÇTİĞİ; ÜLKENİN İÇ VE DIŞ KAYNAK AÇIĞI İÇİNDE BULUNDUĞU; BORÇ YÜKÜNÜN ARTTIĞI; YABANCI SERMAYE GİRİŞİNİN AZALDIĞI; ENFLASYON VE FAİZ ORANLARININ YÜKSELDİĞİ BİR DÖNEMDE HÜKÜMETİN, BÜTÇENİN GELİR YÖNÜNÜ İHMAL EDEREK HESAPSIZ HARCAMALARA YÖNELMESİ MALİ DİSİPLİNDEN TÜMÜYLE UZAKLAŞILDIĞININ İŞARETLERİDİR. SÖZDE HER FIRSATTA MALİ DİSİPLİNDEN AYRILMAYACAĞINI SÖYLEYEN HÜKÜMET, YAPTIĞI UYGULAMALARLA GÖREV VE SORUMLULUKLARI ÖZDE TÜMÜYLE UNUTMUŞ GÖRÜNMEKTEDİR.
GENEL BÜTÇE VERGİ GELİRLERİNDEN İL ÖZEL İDARELERİ VE BELEDİYELERE VERİLEN PAYLAR İNCELENDİĞİNDE:
- 2007 YILI FİİLİ ÖDEMELERİNE GÖRE, MAHALLİ İDARELERE GENEL BÜTÇE VERGİ GELİRLERİNDEN % 8,99 ORANINDA TOPLAM PAY AYRILIRKEN, 2008 YILINDA AYRILACAK PAYIN % 12,08'E ÇIKACAĞI,
- 2008 YILINDA GENEL BÜTÇE VERGİ GELİRLERİNDE % 14,3 ORANINDA ARTIŞ BEKLENİRKEN, MAHALLİ İDARELERE AKTARILAN PAYLARDAKİ YILLIK ARTIŞIN % 53,6 OLACAĞI,
- İLÇE BELEDİYELERİ İÇİN YAPILAN ARTIŞLARIN DİĞER BELEDİYELERE VE İL ÖZEL İDARELERİNE GÖRE DAHA DÜŞÜK KALDIĞI,
- MAHALLİ İDARELERE 2007 YILINA GÖRE 2008 YILINDA 7,4 MİLYAR YTL DAHA FAZLA KAYNAK AKTARILACAĞI,
- FAZLADAN AKTARILAN BU TUTAR İÇİN 2008 BÜTÇESİ VERGİ GELİRLERİNİ ARTIRACAK HİÇBİR DÜZENLEME YAPILMADIĞI, DOLAYISIYLA BÜTÇE AÇIĞININ SADECE BU TASARIDAN DOLAYI 7,4 MİLYAR YTL TUTARINDA ARTACAĞI,
GÖRÜLECEKTİR.
TASARI İLE MERKEZİ YÖNETİM BÜTÇESİNE GELECEK EK YÜK İÇİN, AYNI TUTARDA YENİ VERGİ ÖNGÖRÜLMEDİĞİ YA DA DİĞER KAMU HARCAMA KALEMLERİNDE O ÖLÇÜDE AZALTMAYA GİDİLMEDİĞİ SÜRECE BÜTÇE AÇIĞI 7,4 MİLYAR YTL TUTARINDA ARTACAKTIR. BU NEDENLE BÜTÇE AÇIĞININ 2008 YILI İÇİN BAŞLANGIÇTA ÖNGÖRÜLEN 17,8 MİLYAR YTL'DE TUTULMASI MÜMKÜN GÖRÜLMEMEKTEDİR.
FAİZDIŞI BÜTÇE FAZLASI UYGULAMASI BORÇ ÖDEMELERİNDE ÖZKAYNAK OLARAK KULLANILDIĞINDAN, BU ORANIN DÜŞÜRÜLMESİ, HAZİNENİN DÜŞÜRÜLEN ORANDA BİR MİKTAR İÇİN, ENFLASYON VE FAİZLERİN YÜKSELDİĞİ BİR DÖNEMDE PİYASADAN YÜKSEK MALİYETTEN BORÇLANMASI SONUCUNU DOĞURACAKTIR.
ÖZETLE MAHALLİ İDARELERE AKTARILACAK 7,4 MİLYAR YTL, HAZİNE TARAFINDAN PİYASALARDAN DAHA YÜKSEK FAİZLE BORÇLANILARAK KARŞILANACAKTIR.
BORÇLANMAYI ARTIRACAK KALEMLER SADECE BUNDAN İBARET DEĞİLDİR.
YEREL SEÇİMLER YAKLAŞTIĞI İÇİN AKPDE SEÇİM YATIRIMLARINI ARTIRMIŞTIR. HÜKÜMETİN SON AYLARDA YAPTIĞI DÜZENLEMELERDEN; İSTİHDAM PAKETİ SOSYAL GÜVENLİK İŞVEREN PRİMLERİNDE YAPILAN 5 PUANLIK İNDİRİM,
YILLARDAN BERİ ATIL BEKLETİLEN GAP PROJESİNİN BİR ANDA GÜNDEME ALINMASI 2009DAKİ YEREL SEÇİMLER ÖNCESİNDE İÇME SUYU VE YOLU OLMAYAN KÖYLERİN ALTYAPILARININ GÜÇLENDİRİLMESİ AMACIYLA BAŞLATILAN KÖY ALTYAPISINI DESTEKLEME PROJESİ (KÖYDES) VE BELEDİYELERİN ALTYAPISININ DESTEKLENMESİ PROJELERİNE (BELDES) HIZ VERİLMESİNİ İSTEDİ. ELEKTRİK PİYASASI KANUNUNDA ÖNGÖRÜLEN TEŞVİKLER DOLAYISIYLA TAHSİLİNDEN VAZGEÇİLEN VERGİLER VE DİĞER TEŞVİKLERLE ÖZELLEŞTİRME GELİRLERİNİN ENERJİ YATIRIMLARINA AYRILMASI KAMUNUN BORÇLANMA İHTİYACINI, DOLAYISIYLA BÜTÇEDEN YAPILACAK FAİZ ÖDEMELERİNİ ARTIRACAKTIR. KEZA, KAMU GÖREVLİLERİNE TUTTURULAMAYAN ENFLASYON HEDEFİ NEDENİYLE YAPILACAK OLAN FARK ÖDEMELERİ DE BÜTÇE AÇIĞININ BAŞLANGIÇTA ÖNGÖRÜLEN RAKAMIN ÜSTÜNE ÇIKMASINA YOL AÇACAKTIR. DAHA ŞİMDİDEN, 2008 YILI BÜTÇE AÇIĞININ BAŞLANGIÇTA ÖNGÖRÜLEN 17,8 MİLYAR YTL TUTARINDAKİ RAKAMIN İKİ KATINA ÇIKABİLECEĞİ SÖYLENEBİLİR. DÜNYANIN BİR EKONOMİK KRİZDEN GEÇTİĞİ; ÜLKENİN İÇ VE DIŞ KAYNAK AÇIĞI İÇİNDE BULUNDUĞU; BORÇ YÜKÜNÜN ARTTIĞI; YABANCI SERMAYE GİRİŞİNİN AZALDIĞI; ENFLASYON VE FAİZ ORANLARININ YÜKSELDİĞİ BİR DÖNEMDE HÜKÜMETİN, BÜTÇENİN GELİR YÖNÜNÜ İHMAL EDEREK HESAPSIZ HARCAMALARA YÖNELMESİ MALİ DİSİPLİNDEN TÜMÜYLE UZAKLAŞILDIĞININ İŞARETLERİDİR.
SÖZDE HER FIRSATTA MALİ DİSİPLİNDEN AYRILMAYACAĞINI SÖYLEYEN HÜKÜMET, 5018 SAYILI KAMU MALİ YÖNETİMİ VE KONTROL KANUNU İLE MALİ DİSİPLİN VE BÜTÇELERDE GELİR VE GİDER DENKLİĞİNİN SAĞLANMASI KONULARINDA KENDİSİNE VERİLMİŞ BULUNAN GÖREV VE SORUMLULUKLARI ÖZDE TÜMÜYLE UNUTMUŞ GÖRÜNMEKTEDİR.
